jest prawdziwe lub literę F – jeśli jest fałszywe. 1. Układ oddechowy jest zbudowany z dróg oddechowych, w tym płuc. P F 2. Głównym miejscem wymiany gazowej są pęcherzyki płucne. P F 3. Głośnia jest chrząstką zamykającą wejście do krtani podczas połykania pokarmu. P F 4. Oskrzela są rozgałęzieniami tchawicy. P F 5. 15. Co jest pierwszym odcinkiem dróg odprowadzających nasienie? Cewki nasienne proste są bardzo krótkie i tworzą sieć jądra, która jest położona w części Dychawica oskrzelowa, inaczej astma oskrzelowa, to choroba zapalna dróg oddechowych, której towarzyszy skurcz oskrzeli. Objawy dychawicy u dzieci i dorosłych to duszący kaszel, duszności, świszczący oddech, a także ucisk w klatce piersiowej. Napad astmy może wywołać kontakt z dymem tytoniowym, niektórymi lekami czy alergenami Wczesna identyfikacja przyczyny zakażenia dróg oddechowych pozwala na szybsze rozpoczęcie odpowiedniego leczenia, co może uchronić pacjenta przed powikłaniami infekcji. Antybiotykoterapia jest wprowadzana tylko w przypadku infekcji bakteryjnych, natomiast w przypadku infekcji wirusowych jej stosowanie jest bezcelowe (za wyjątkiem Pierwszym odcinkiem dróg oddechowych jest jama nosowa. Wdychane przez człowieka powietrze atmosferyczne jest zazwyczaj zanieczyszczone pyłem, zwłaszcza w dużych miastach i okolicach silnie uprzemysłowionych. Nos spełnia więc rolę wstępnego filtru, usuwając z wydychanego powietrza szkodliwe dla zdrowia większe zanieczyszczenia pyłowe. Wskaznik tiffenau – stosunek natężonej objętości wydechowej sekundowej do pojemności życiowej. Określa zaburzenia wentylacji. Jeżeli jest mniejszy od 0,7, pozwala to na rozpoznanie obturacji płuc, np. astma. Typy zaburzeń wentylacji: Obturacja – zwiększenie światła dróg oddechowych. -Gardło jest odcinkiem, w którym krzyżują się drogi oddechowe i pokarmowe-KRTAŃ- kształtuje barwy i brzmienia głosu-TCHAWICA- zapewnia dopływ powietrza do płuc, dzięki czemu stale mamy czym oddychać Oskrzela-•Transportuje powietrze do płuc Ogrzewa i nawilża powietrze Oczyszcza powietrze z ciał obcych. Nos stanowi początkowy fragment górnego odcinka dróg oddechowych. Podstawową funkcją nosa jest pośredniczenie w wymianie gazowej. Równie ważną jego funkcją jest zabezpieczanie dróg oddechowych przed wpływem bardzo zmiennych zewnętrznych warunków atmosferycznych oraz substancji fizycznych i chemicznych zawartych we wdychanym powietrzu. Usystematyzowane podejście do oceny i zaopatrzenia dróg oddechowych jest kluczowe dla zwiększenia szansy uzyskania pozytywnego efektu leczenia pacjentów po urazie. Personel pracujący w warunkach przedszpitalnych staje przed specyficznymi wyzwaniami, związanymi z bezpieczeństwem miejsca zdarzenia, niekorzystnymi warunkami i utrudnioną Choroby dróg oddechowych z perspektywy farmaceuty. Podręcznik Choroby dróg oddechowych. Leki, wytyczne leczenia, inhalatory i edukacja pacjenta omawia najczęstsze choroby przewlekłe układu oddechowego — czyli astmie i POChP. Treść publikacji oparta jest o najnowsze publikacje i wytyczne międzynarodowych towarzystw naukowych w HwG1cb. nieustanną wymianę gazową zapewnia układ oddechowy składający się z: inizia ad imparare dróg oddechowych (górne - jama nosowa i gardło, dolne - krtań, tchawica i oskrzela główne) oraz płuc jama nosowa - jest pierwszym odcinkiem dróg oddechowych, powietrze zostaje oczyszczone, ogrzane i nawilżone gardło - wspólny odcinek układu pokarmowego i oddechowego, na jego końcu znajduje się wejście do przełyku i krtanikrtań - narząd głosu, zbudowana z połączonych ze sobą chrząstek inizia ad imparare nagłośnia - jedna z chrząstek krtani, uniemożliwia przedostatnie się pokarmu do dróg oddechowych tchawica - elastyczny przewód zbudowany z chrząstek o kształcie podkowy oskrzela główne - wnikają do płuc tworząc liczne rozgałęzienia płuca - parzysty narząd wymiany gazowej, zbudowany z milionów pęcherzyków płucnych inizia ad imparare pęcherzyki płucne - tworzą grona, będące anatomicznymi i czynnościowymi jednostkami płuca. Ściany zbudowane z pojedynczej warstwy komórek nabłonkowych i oplecione gęsta siecią włosowatych naczyń krwionośnychoba płuca ▶️ 300-450 mln pęcherzyków ▶️ ok. 100m2 powierzchni oddechowej zatoki przynosowe - inizia ad imparare połączone z jamą nosową, służą jako rezonatory głosu, ich kształt i wielkość wpływają na barwę głosu głośnia - cześć krtani, w której powstaje głos, tworzą ją rozpięte między chrząstkami fałdy głosowe (struny głosowe) oraz znajdująca się między nimi szpara głośni inizia ad imparare szpara głośni szeroka ▶️ powietrze przechodzi swobodnie nie powodując powstawania dźwięków szpara głośni wąska ▶️ przechodzące powietrze powoduje drgania fałdów głosowych tym samym dźwiękmężczyźni mają dłuższe fałdy głosowe, dlatego ich głos jest niższy niż głos kobiet i dzieci płuca - parzysty narząd, w którym dochodzi do wymiany gazowej między wdychanym powietrzem, a krwią inizia ad imparare płuca podzielone na płaty (prawe 3, lewe 2) ▶️ zaopatrywane przez oskrzela płatowe ▶️ oskrzela rozgałęziają się na coraz mniejsze ▶️ ostatnie to oskrzeliki oddechowe ▶️ pęcherzyki płucne ▶️ tworzą grona ▶️ 300-450 mln pęcherzyków ▶️ 100 m2 powierzchni rodzaj dźwięków oraz ich wysokość zależą od - inizia ad imparare długości i stanu napięcia strun głosowych krtań jest zbudowana z 9 chrząstek połączonych za pomocą więzadeł i mięśni inizia ad imparare jedna z największych chrząstek - chrząstka tarczowata zbudowana z dwóch płytek połączonych pod określonym kątem, zależnym od wieku i płci dzieci i kobiety ok. 120°, mężczyźni ok. 90°czasem dobrze widoczna u mężczyzn - jabłko Adama Układ oddechowy umożliwia transportowanie tlenu do komórek, bierze udział w usuwaniu dwutlenku węgla z ludzkiego organizmu. Bez niego niemożliwa jest sprawna wymiana gazowa w naszym ciele. Co warto o nim wiedzieć? Jakie pełni funkcje? Z czego zbudowany jest układ oddechowy człowieka? spis treści 1. Charakterystyka i funkcje układu oddechowego 2. Budowa układu oddechowego 1. Charakterystyka i funkcje układu oddechowego Układ oddechowy to jeden z najważniejszych układów w ludzkim ciele. Jakie funkcje spełnia? Głównym jego zadaniem jest dostarczanie tlenu do komórek. Oprócz tego, układ oddechowy umożliwia pozbycie się dwutlenku węgla z organizmu. Dwutlenek węgla stanowi substancję odpadową, powstałą w wyniku przemiany materii. Kolejną funkcją układu oddechowego jest zapewnienie sprawnej wymiany gazowej. Zobacz film: "Polacy żyją aż 7 lat krócej niż Szwedzi" Układ oddechowy jest narażony na poważne choroby. Stanom obniżonej odporności często towarzyszy grypa, będąca ostrą, wirusową chorobą zakaźną (spowodowana jest ona wirusem grypy). Nieleczona grypa może skutkować ciężkimi i zagrażającymi życiu powikłaniami. Wśród najczęstszych powikłań grypy lekarze wymieniają: zapalenie krtani, zapalenie oskrzeli, zapalenie zatok, zapalenie ucha środkowego, bakteryjne zapalenie płuc, stan zapalny pęcherzyków płucnych. 2. Budowa układu oddechowego Układ oddechowy zbudowany jest z górnych dróg oddechowych, dolnych dróg oddechowych, a także z głównego narządu oddechowego, czyli płuc. Górne drogi oddechowe stanowią część, która umożliwia transportowanie powietrza z tlenem do płuc, a także wydalanie niepotrzebnych substancji powstałych w trakcie przemiany materii. Produktem odpadowym, którego organizm próbuje się pozbyć jest przede wszystkim dwutlenek węgla. W skład górnych dróg oddechowych wchodzą następujące elementy: jama nosowa – jest podzielona za pomocą przegrody nosowej na dwie części. Wraz z gardłem stanowi najważniejszy element górnego układu oddechowego. Po obu stronach jej stronach znaleźć można małżowiny nosowe: dolną, środkową, a także górną. Kiedy oddychamy, jama nosowa pełni rolę filtru. Zanim tlen dostanie się do naszego organizmu, powietrze musi zostać ogrzane, nawilżone oraz oczyszczone z drobnoustrojów. gardło – w naszym organizmie pełni wiele istotnych funkcji. Bierze udział w oddychaniu, ponieważ to właśnie przez nie przepływa powietrze z jamy nosowej i jamy ustnej do krtani, umożliwia połykanie pokarmów, a także jest początkowym odcinkiem układu pokarmowego. Dodatkowo, umożliwia formułowanie dźwięków. W bocznych ścianach gardła występują zakończenia trąbki słuchowej. fragment krtanizapale do poziomu fałdów głosowych – krtań jest ważnym elementem naszego ciała. Ma około pięciu centymetrów. Pełni funkcję foniczną. Dzięki niej możemy wydawać różnorodne dźwięki, szeptać, śpiewać czy rozmawiać z bliskimi. Zbudowana jest z chrząstek, więzadeł oraz mięśni. Dolne drogi oddechowe stanowią tę część układu oddechowego, która jest wyścielona błoną śluzową ze znajdującymi się w niej gruczołami. Dolna część oddechowa odpowiada za filtrowanie, ogrzewanie oraz nawilżanie powietrza. Dolne drogi oddechowe zbudowane są z: dolnej części krtani, tchawicy – stanowi rurę o długości około dwunastu centymetrów, która zapewnia dotarcie powietrza do płuc człowieka. Posiada ściany wzmocnione pierścieniami chrzęstnymi. Pokrywający wnętrze tchawicy nabłonek umożliwia zatrzymywanie oraz usuwanie drobnoustrojów, kurzu oraz szkodliwych pyłków. Tchawica u dołu rozdziela się na dwa oskrzela – prawe i lewe. oskrzeli – oskrzela to element dolnego układu oddechowego, przypominający z wyglądu drzewo. Dzięki oskrzelom powietrze może przedostawać się do naszych płuc. Oskrzela są odgałęzieniami tchawicy, wnikającymi do płuc. Składają się z licznych i drobnych oskrzelików. Płuca stanowią główny narząd oddechowy. Te pęcherzykowate narządy charakteryzują się płatowatą budową. Warto zaznaczyć, że prawe płuco człowieka jest trzypłatowe, lewe zaś dwupłatowe (przez wzgląd na obecność serca w pobliżu). Płuca zbudowane z oskrzelików, oskrzeli, oraz pęcherzyków płucnych. Narządy pokryte są tzw. opłucną. Nos, gardło, krtań, tchawica i oskrzela działają jak system rurek, którymi powietrze jest wpuszczane do naszych płuc. Tam, w bardzo małych pęcherzykach płucnych, tlen jest wprowadzany do krwiobiegu, a dwutlenek węgla jest wypychany z krwi do powietrza. Skorzystaj z usług medycznych bez kolejek. Umów wizytę u specjalisty z e-receptą i e-zwolnieniem lub badanie na abcZdrowie Znajdź lekarza. polecamy To, że katar jest zielony, wcale nie musi świadczyć o obecności w nim bakterii. To sygnał, że są w nim komórki odpornościowe. – Katar żółty czy zielony nie jest wskazaniem do tego, by podać dziecku antybiotyki – podkreśla Łukasz Dembiński, pediatra. Dopiero połączenie wielu innych objawów, może świadczyć o infekcji bakteryjnej i konieczności rozpoczęcia antybiotykoterapii. Niestety, u dzieci często występują choroby nosa, gardła i uszu. Z pozoru banalny katar, u dziecka może być przyczyną nie tylko wielu nieprzespanych nocy, ale także poważniejszych powikłań. U dzieci starszych, ze względu na większą odporność, katar może przebiegać bez powikłań. U dzieci w wieku przedszkolnym i wczesnoszkolnym zwykle łączy się z zapaleniem gardła, a niekiedy uszu, oskrzeli i płuc. Do czego służy nos? Nos jest pierwszym odcinkiem dróg oddechowych i odgrywa bardzo ważną rolę w procesie oddychania. Ogrzewa, oczyszcza i nawilża wdychane powietrze atmosferyczne. Stanowi więc filtr naszego organizmu. – Dorosły człowiek produkuje każdego dnia około pół litra śluzu w nosie – mówi Łukasz Dembiński, pediatra. – Ten śluz wyłapuje zanieczyszczenia z wdychanego powietrza bakterie i wirusy. Za pomocą rzęsek nabłonka nosa śluz jest przepychany do przewodu pokarmowego. Czy dziurki w nosie same się zamykają? Tak. Cyklicznie, co kilka godzin, pewne struktury nosa napełniają się krwią (dochodzi do obrzęku błony śluzowej) i zamyka się raz jedna, raz druga jama nosa. Ten mechanizm fizjologiczny nazywany jest „cyklem nosowym”. Fizjologicznie sterowany czas obrzęku przekierowuje przepływ powietrza naprzemiennie – raz w jedną, raz w drugą jamę nosa. Zapewnia to niezbędny czas na regenerację nabłonka oddechowego. To dlatego czasami mamy wrażenie, że oddychamy raz jedną, raz drugą dziurką nosową. Taki cykl zwykle trwa od 5 do 8 godzin. Nos – pierwsza ochrona przed zarazkami Nos pełni także funkcję obronną. Alarmuje nas o tym, że wokół unoszą się szkodliwe gazy. Znajduje się w nim około 50 mln receptorów dla substancji chemicznych unoszących się w powietrzu. – Nos jest ważnym elementem naszego układu odpornościowego – podkreśla pediatra. – W obrębie błony śluzowej gardła znajduje się układ skupisk tkanki chłonnej zwanej pierścieniem gardłowym Waldeyera. To nagromadzenie tkanki chłonnej, które chroni nas przed bakteriami, wirusami, grzybami i innymi czynnikami chorobotwórczymi. Znajdujące się w nosie komórki odpornościowe stanowią więc pierwszą barierę ochronną dla drobnoustrojów. Bronią nasz organizm przed ich penetracją do dalszych odcinków układu oddechowego i pokarmowego. W obrębie nosa rozpoczyna się też wiele ważnych odruchów: Nosowo-sercowy – bodźce działające na błonę śluzową nosa zmieniają pracę serca, np.: przyśpieszają lub zwalniają jego rytm; Nosowo-płucny – bodźce fizyczne lub chemiczne działające na błonę śluzową nosa zmieniają niektóre parametry czynnościowe w drogach oddechowych, np. zwiększa się lub zmniejsza napięcie mięśni drobnych oskrzeli . Przez zatkany katarem nos gorzej nam się dziecka katar jest jeszcze bardziej męczący, bo obrzęk, spowodowany infekcją, powoduje zmniejszenie nawet o połowę możliwości przepływu powietrza. Niemowlęta oddychają głównie przez nos, dlatego im katar szczególnie dokucza, trudniej jest im jeść. Dorosły oddycha dwa razy rzadziej niż dziecko. Nosowo-żołądkowy – bodźce działające na receptory w nosie zwiększają lub zmniejszają wydzielanie soków żołądkowych, wywołują odruchy wymiotne. To dlatego, gdy mamy zapchany nos, dochodzi do zaburzenia smaku, ale także mamy gorszy apetyt. Nosowo-płciowy – bodźce węchowe oraz feromony mogą wpływać na jakość życia płciowego. Katar i infekcje ucha środkowego Gdy dziecko ma przewlekle zatkany nos z powodu kataru, może to powodować nawracające infekcje ucha środkowego. U dzieci, w większości przypadków, zapalenie ucha środkowego ma ścisły związek z infekcją górnych dróg oddechowych i katarem (tzw. kataralne zapalenia uszu). Prawie 90 proc. dzieci przebyło chociaż raz zapalenie ucha środkowego (wśród dzieci z mukowiscydozą, czy dyskinezą rzęsek częściej dochodzi do zapalenia ucha środkowe). Najczęściej ta choroba występuje u niemowląt oraz dzieci wieku przedszkolnym, zwłaszcza w miesiącach jesienno-zimowych. To, że tak wiele dzieci choruje na zapalenia ucha, związane jest z budową anatomiczną ich ucha. U małych dzieci nos jest połączony z trąbką słuchową i dlatego, gdy dziecko ma katar, wydzielina spływa do ucha. Bakterie wywołujące zapalenie ucha zwykle wcześniej bytują w części nosowej gardła. Dodatkowe problemy u dzieci związane z katarem to: zaburzenia snu i połykanie powietrza w czasie jedzenia z butelki lub piersi, co może powodować kolki i wzdęcia. Notoryczny katar może mieć wpływ także na powstanie wad zgryzu i zaburzeń logopedycznych. – Dziecko z notorycznie zatkanym nosem z powodu kataru ma ciągle półotwartą buzię – mówi Łukasz Dembiński, pediatra. – Przez to inaczej buduje się zgryz i powstają wady wymowy. Ostry, kataralny nieżyt nosa To stan zapalny błony śluzowej nosa i zatok przynosowych. Wywołany głównie przez wirusy (95 proc. infekcji), bardzo rzadko przez bakterie. Infekcja wirusowa manifestuje się obrzękiem błony śluzowej oraz blokadą oddechową nosa. Następnie pojawia się wydzielina, początkowo wodnista, potem o charakterze śluzowym i ropnym. Może także pojawić się kaszel spowodowany podrażnieniem gardła przez spływającą po jego tylnej ścianie wydzielinę z nosa lub towarzyszącą nieżytowi dodatkową infekcją gardła. Fazy kataru Katar ma trzy fazy: Obrzękowa – uwalniane są mediatory stanu zapalnego i błona śluzowa zaczyna obrzękać; Wysiękowa – rozszczelniają się naczynia krwionośne i zaczynamy mieć wodnisty katar; Naciekowa – gdy komórki odpornościowe naszego organizmu zaczynają napływać do nosa, wtedy katar zmienia się w śluzowo-ropny. Co robić, by pozbyć się kataru? Wietrzenie mieszkania. Drogi oddechowe lubią chłodne i wilgotne powietrze, dlatego należy zadbać o to, by powietrze było wilgotne, zwłaszcza w okresie grzewczym. Jeśli błona śluzowa jest wysuszona, to broni się przed mikrouszkodzeniami i może wtedy sama doprowadzić do obrzęku, powodującego katar. W ten sposób nos sam broni się przed uszkodzeniem. Przez regularne wietrzenie zmniejszamy też liczbę drobnoustrojów (wirusów) w pomieszczeniu, a tym samym zmniejszamy ryzyko infekcji. Nawodnienie. Wydzielina z nosa musi być upłynniana, dlatego zarówno dzieci jak i dorośli, gdy mają katar, muszą dużo pić. – Dziecko, które ma katar, oddycha głownie przez usta i w ten sposób traci dużo wody. Dlatego w trakcie nieżytu nosa, trzeba szczególnie zadbać o to, by dzieci były często pojone – podkreśla pediatra. Oczyszczanie nosa. U dzieci powinno się oczyszczać nos regularnie. U niemowląt muszą to robić rodzice, odsysając zalegającą wydzielinę np.: aspiratorem z filtrem. Takie zabiegi powinno się robić maksymalnie trzy razy dziennie. U starszych dzieci można używać inhalacji z soli fizjologicznej, która pomaga rozrzedzić wydzielinę, dzięki czemu później łatwiej jest ją wysmarkać. – Do oczyszczania nosów dzieci można także stosować izotoniczne roztwory soli mineralnej w formie mgiełki. Pomagają one upłynnić wydzielinę i oczyścić nos. Taki preparat nawilża też śluzówkę – podkreśla Łukasz Dembiński. Jak prawidłowo czyścić nos u dziecka: Aplikator, np. z roztworem soli mineralnej, stosować tylko u jednego dziecka, tak by nie przenosić drobnoustrojów na rodzeństwo. Lepiej, by aplikator nie dotykał przegrody nosowej, która jest delikatna i mocno ukrwiona. Dlatego dość szybko może zacząć krwawić. Małe dziecko może wycierać wydzielinę, a starsze ją wydmuchiwać, ale nie powinno tego robić za mocno.– Trzeba uważać, bo jeśli z dużą siłą wydmuchujemy nos, zwłaszcza wtedy, gdy zamykamy obie dziurki i próbujemy wydmuchiwać katar pulsacyjnie, wtedy wdmuchujemy wydzielinę do zatok przynosowych. Laryngolodzy twierdzą, że lepiej, by dzieci wciągały wydzielinę nosową, ale takie rozwiązanie jest mało akceptowalne społecznie – mówi Dembiński. Gdy podajemy roztwory soli mineralnej, nie zamykajmy drugiej dziurki, bo to powoduje, mniejszą skuteczność leczenia. Zawsze myjemy ręce po oczyszczaniu nosa. Nie powinno się nadużywać środków obkurczających błonę śluzową nosa, które mogą zaburzać mechanizmy fizjologiczne. Grozi to zniszczeniem fizjologicznego mechanizmu obronnego, jakim jest – w pierwszej fazie kataru – obrzęk błony śluzowej nosa, co może być przyczyną wielu powikłań, np. zapalenia uszu, zatok lub dolnych dróg oddechowych. Takich leków nie powinno się stosować dłużej niż 5-7 dni. Źródło: „Pediatria”. Pod red. nauk. Krystyny Kubickiej, Wandy Kawalec, tom 2. Wydawnictwo Lekarskkie PZWL, rozdział 22. Choroby nosa, uszu, gardła i krtani. „Nieżyt nosa”, Mariola Zagor, Paulina Czarnecka, Marlena Janoska-Jaździk, Agnieszka Pochrzęst-Motyczyńska ( To, że katar jest zielony, wcale nie musi świadczyć o obecności w nim bakterii. To sygnał, że są w nim komórki odpornościowe. - Katar żółty czy zielony nie jest wskazaniem do tego, by podać dziecku antybiotyki – podkreśla Łukasz Dembiński, pediatra. Rys. Krzysztof "Rosa" Rosiecki Dopiero połączenie wielu innych objawów, może świadczyć o infekcji bakteryjnej i konieczności rozpoczęcia antybiotykoterapii. Niestety, u dzieci często występują choroby nosa, gardła i uszu. Z pozoru banalny katar, u dziecka może być przyczyną nie tylko wielu nieprzespanych nocy, ale także poważniejszych powikłań. U dzieci starszych, ze względu na większą odporność, katar może przebiegać bez powikłań. U dzieci w wieku przedszkolnym i wczesnoszkolnym zwykle łączy się z zapaleniem gardła, a niekiedy uszu, oskrzeli i płuc. Do czego służy nos? Nos jest pierwszym odcinkiem dróg oddechowych i odgrywa bardzo ważną rolę w procesie oddychania. Ogrzewa, oczyszcza i nawilża wdychane powietrze atmosferyczne. Stanowi więc filtr naszego organizmu. - Dorosły człowiek produkuje każdego dnia około pół litra śluzu w nosie – mówi Łukasz Dembiński, pediatra. - Ten śluz wyłapuje zanieczyszczenia z wdychanego powietrza bakterie i wirusy. Za pomocą rzęsek nabłonka nosa śluz jest przepychany do przewodu pokarmowego. Czy dziurki w nosie same się zamykają? Tak. Cyklicznie, co kilka godzin, pewne struktury nosa napełniają się krwią (dochodzi do obrzęku błony śluzowej) i zamyka się raz jedna, raz druga jama nosa. Ten mechanizm fizjologiczny nazywany jest „cyklem nosowym”. Fizjologicznie sterowany czas obrzęku przekierowuje przepływ powietrza naprzemiennie – raz w jedną, raz w drugą jamę nosa. Zapewnia to niezbędny czas na regenerację nabłonka oddechowego. To dlatego czasami mamy wrażenie, że oddychamy raz jedną, raz drugą dziurką nosową. Taki cykl zwykle trwa od 5 do 8 godzin. Nos - pierwsza ochrona przed zarazkami Nos pełni także funkcję obronną. Alarmuje nas o tym, że wokół unoszą się szkodliwe gazy. Znajduje się w nim około 50 mln receptorów dla substancji chemicznych unoszących się w powietrzu. - Nos jest ważnym elementem naszego układu odpornościowego – podkreśla pediatra. – W obrębie błony śluzowej gardła znajduje się układ skupisk tkanki chłonnej zwanej pierścieniem gardłowym Waldeyera. To nagromadzenie tkanki chłonnej, które chroni nas przed bakteriami, wirusami, grzybami i innymi czynnikami chorobotwórczymi. Znajdujące się w nosie komórki odpornościowe stanowią więc pierwszą barierę ochronną dla drobnoustrojów. Bronią nasz organizm przed ich penetracją do dalszych odcinków układu oddechowego i pokarmowego. Dowiedz się, jak zwiększyć odporność na infekcje W obrębie nosa rozpoczyna się też wiele ważnych odruchów: Nosowo-sercowy – bodźce działające na błonę śluzową nosa zmieniają pracę serca, np.: przyśpieszają lub zwalniają jego rytm; Nosowo-płucny – bodźce fizyczne lub chemiczne działające na błonę śluzową nosa zmieniają niektóre parametry czynnościowe w drogach oddechowych, np. zwiększa się lub zmniejsza napięcie mięśni drobnych oskrzeli . Przez zatkany katarem nos gorzej nam się dziecka katar jest jeszcze bardziej męczący, bo obrzęk, spowodowany infekcją, powoduje zmniejszenie nawet o połowę możliwości przepływu powietrza. Niemowlęta oddychają głównie przez nos, dlatego im katar szczególnie dokucza, trudniej jest im jeść. Dorosły oddycha dwa razy rzadziej niż dziecko. Nosowo-żołądkowy – bodźce działające na receptory w nosie zwiększają lub zmniejszają wydzielanie soków żołądkowych, wywołują odruchy wymiotne. To dlatego, gdy mamy zapchany nos, dochodzi do zaburzenia smaku, ale także mamy gorszy apetyt. Nosowo-płciowy – bodźce węchowe oraz feromony mogą wpływać na jakość życia płciowego. Katar i infekcje ucha środkowego Gdy dziecko ma przewlekle zatkany nos z powodu kataru, może to powodować nawracające infekcje ucha środkowego. U dzieci, w większości przypadków, zapalenie ucha środkowego ma ścisły związek z infekcją górnych dróg oddechowych i katarem (tzw. kataralne zapalenia uszu). Prawie 90 proc. dzieci przebyło chociaż raz zapalenie ucha środkowego. Najczęściej ta choroba występuje u niemowląt oraz dzieci wieku przedszkolnym, zwłaszcza w miesiącach jesienno-zimowych. To, że tak wiele dzieci choruje na zapalenia ucha, związane jest z budową anatomiczną ich ucha. U małych dzieci nos jest połączony z trąbką słuchową i dlatego, gdy dziecko ma katar, wydzielina spływa do ucha. Bakterie wywołujące zapalenie ucha zwykle wcześniej bytują w części nosowej gardła. Dodatkowe problemy u dzieci związane z katarem to: zaburzenia snu i połykanie powietrza w czasie jedzenia z butelki lub piersi, co może powodować kolki i wzdęcia. Notoryczny katar może mieć wpływ także na powstanie wad zgryzu i zaburzeń logopedycznych. - Dziecko z notorycznie zatkanym nosem z powodu kataru ma ciągle półotwartą buzię – mówi Łukasz Dembiński, pediatra. – Przez to inaczej buduje się zgryz i powstają wady wymowy. Ostry, kataralny nieżyt nosa To stan zapalny błony śluzowej nosa i zatok przynosowych. Wywołany głównie przez wirusy (95 proc. infekcji), bardzo rzadko przez bakterie. Infekcja wirusowa manifestuje się obrzękiem błony śluzowej oraz blokadą oddechową nosa. Następnie pojawia się wydzielina, początkowo wodnista, potem o charakterze śluzowym i ropnym. Może także pojawić się kaszel spowodowany podrażnieniem gardła przez spływającą po jego tylnej ścianie wydzielinę z nosa lub towarzyszącą nieżytowi dodatkową infekcją gardła. Fazy kataru Katar ma trzy fazy: Obrzękowa - uwalniane są mediatory stanu zapalnego i błona śluzowa zaczyna obrzękać; Wysiękowa – rozszczelniają się naczynia krwionośne i zaczynamy mieć wodnisty katar; Naciekowa – gdy komórki odpornościowe naszego organizmu zaczynają napływać do nosa, wtedy katar zmienia się w śluzowo-ropny. Co robić, by pozbyć się kataru? Wietrzenie mieszkania. Drogi oddechowe lubią chłodne i wilgotne powietrze, dlatego należy zadbać o to, by powietrze było wilgotne, zwłaszcza w okresie grzewczym. Jeśli błona śluzowa jest wysuszona, to broni się przed mikrouszkodzeniami i może wtedy sama doprowadzić do obrzęku, powodującego katar. W ten sposób nos sam broni się przed uszkodzeniem. Przez regularne wietrzenie zmniejszamy też liczbę drobnoustrojów (wirusów) w pomieszczeniu, a tym samym zmniejszamy ryzyko infekcji. Nawodnienie. Wydzielina z nosa musi być upłynniana, dlatego zarówno dzieci jak i dorośli, gdy mają katar, muszą dużo pić. - Dziecko, które ma katar, oddycha głownie przez usta i w ten sposób traci dużo wody. Dlatego w trakcie nieżytu nosa, trzeba szczególnie zadbać o to, by dzieci były często pojone – podkreśla pediatra. Oczyszczanie nosa. U dzieci powinno się oczyszczać nos regularnie. U niemowląt muszą to robić rodzice, odsysając zalegającą wydzielinę np.: aspiratorem z filtrem. Takie zabiegi powinno się robić maksymalnie trzy razy dziennie. U starszych dzieci można używać inhalacji z soli fizjologicznej, która pomaga rozrzedzić wydzielinę, dzięki czemu później łatwiej jest ją wysmarkać. – Do oczyszczania nosów dzieci można także stosować izotoniczne roztwory soli mineralnej w formie mgiełki. Pomagają one upłynnić wydzielinę i oczyścić nos. Taki preparat nawilża też śluzówkę – podkreśla Łukasz Dembiński. Jak prawidłowo czyścić nos u dziecka: Aplikator, np. z roztworem soli mineralnej, stosować tylko u jednego dziecka, tak by nie przenosić drobnoustrojów na rodzeństwo. Lepiej, by aplikator nie dotykał przegrody nosowej, która jest delikatna i mocno ukrwiona. Dlatego dość szybko może zacząć krwawić. Małe dziecko może wycierać wydzielinę, a starsze ją wydmuchiwać, ale nie powinno tego robić za mocno.– Trzeba uważać, bo jeśli z dużą siłą wydmuchujemy nos, zwłaszcza wtedy, gdy zamykamy obie dziurki i próbujemy wydmuchiwać katar pulsacyjnie, wtedy wdmuchujemy wydzielinę do zatok przynosowych. Laryngolodzy twierdzą, że lepiej, by dzieci wciągały wydzielinę nosową, ale takie rozwiązanie jest mało akceptowalne społecznie – mówi Dembiński. Gdy podajemy roztwory soli mineralnej, nie zamykajmy drugiej dziurki, bo to powoduje, mniejszą skuteczność leczenia. Zawsze myjemy ręce po oczyszczaniu nosa. Nie powinno się nadużywać środków obkurczających błonę śluzową nosa, które mogą zaburzać mechanizmy fizjologiczne. Grozi to zniszczeniem fizjologicznego mechanizmu obronnego, jakim jest - w pierwszej fazie kataru - obrzęk błony śluzowej nosa, co może być przyczyną wielu powikłań, np. zapalenia uszu, zatok lub dolnych dróg oddechowych. Takich leków nie powinno się stosować dłużej niż 5-7 dni. Agnieszka Pochrzęst-Motyczyńska ( Źródło: „Pediatria”. Pod red. nauk. Krystyny Kubickiej, Wandy Kawalec, tom 2. Wydawnictwo Lekarskkie PZWL, rozdział 22. Choroby nosa, uszu, gardła i krtani. „Nieżyt nosa”, Mariola Zagor, Paulina Czarnecka, Marlena Janoska-Jaździk,

jest pierwszym odcinkiem dróg oddechowych